Positieve gezondheid onder de loep
Verder kijken dan alleen de klacht of blessure.
De focus verleggen van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag.
Een brede visie op gezondheid, waarbij de eigen regie en het zelfvertrouwen van de cliënt wordt bevorderd. Want zelfs als je chronisch ziek bent, ben je meer dan je ziekte en kun je aandacht besteden aan wat je leven voor jou waardevol maakt.
We hebben het hier over Positieve Gezondheid. Wat verstaan we hier eigenlijk onder?
In dit blog gaan we op zoek naar antwoorden.
Wat is het?
Onderzoeker en voormalig huisarts Machteld Huber vroeg aan ongeveer 2000 mensen wat voor hen gezondheid betekent. Dit leverde verschillende antwoorden op. Wat bleek? Bij de dimensie lichaamsfuncties was iedereen het erover eens dat deze bij gezondheid hoort.
Over de andere dimensies lagen de meningen uiteen, waarbij het Machteld opviel dat een universitaire opleiding, regelmatig tot een smalle opvatting van gezondheid leidde. Patiënten scoorden op alle dimensies hoog en toonden daarmee een brede opvatting over de invulling van gezondheid.
Patiënten vinden vooral een betekenisvol leven belangrijk, het gaat ze niet alleen maar om hun lichamelijke gezondheid.
Kun je je voldoende redden? Voel je je gelukkig of misschien juist eenzaam? En is er misschien medische zorg nodig of steun uit je omgeving? Het gaat erom dat jij je gezond en energiek voelt, op de manier die bij jou past, met de mogelijkheden die er voor jou zijn. Dat is Positieve Gezondheid.
Positieve Gezondheid is naar aanleiding van Hubers onderzoek in zes onderdelen verdeeld. Deze zes dimensies geven een brede kijk op gezondheid. De praktische tool hierbij is het spinnenweb.
Het spinnenweb
Door op een brede manier te kijken naar gezondheid, draag je bij aan het vermogen van jezelf en van anderen om met fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven om te gaan. Hiermee vergroot je je veerkracht.
De bedoeling van het spinnenweb is dat je jezelf een rapportcijfer geeft op elk van de onderstaande dimensies. De uitkomst kun je vervolgens bespreken met een zorgprofessional.
De 6 pijlers van Positieve Gezondheid zijn:
Lichaamsfuncties – Ik voel me gezond en fit
Mentaal welbevinden – Ik voel me vrolijk
Zingeving – Ik heb vertrouwen in mijn eigen toekomst
Kwaliteit van leven – Ik geniet van mijn leven
Meedoen – Ik heb goed contact met andere mensen
Dagelijks leven – Ik kan goed voor mezelf zorgen
Waar wil je naar toe
Het doel van Positieve Gezondheid is om de focus te verleggen van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag. In plaats van de vraag te stellen ‘waar wil je vanaf’ focussen we ons op ‘waar wil je naar toe?’
Mensen komen in het algemeen naar de huisarts, het ziekenhuis of andere zorgverleners met de vraag ‘help mij hier vanaf’, even zwart-wit gesteld. Ik heb een blessure, een klacht of pijn en ik wil dat dit stopt. Positieve Gezondheid is eigenlijk een vorm van omdenken. Door met een bredere blik naar gezondheid te kijken, ontstaat er ruimte en ontdekt de cliënt dat er vaak ook al veel dingen goed gaan. Dit werkt bevorderend voor het zelfvertrouwen. Vervolgens wordt, aan de hand van de uitkomst van het spinnenweb, de regie bij de cliënt neergelegd. Vertel eens, wat valt je op? Heb je een veranderwens? Wat zou een eerste stap kunnen zijn? Uiteraard wordt de blessure of klacht wel altijd meegenomen in het behandelplan, maar het uitgangspunt is dat er breder wordt gekeken naar gezondheid.
Meedoen en zingeving
In het onderzoek van Machteld was iedereen het erover eens dat de pijlers lichaamsfuncties en dagelijks functioneren vaak wel voldoende aandacht krijgen. Maar hoe zit het met zingeving? Volgens Huber is dit de grootste kracht op het gebied van vitaliteit. Door samen met de cliënt te achterhalen wat ze drijft in het leven, wordt de levenslust versterkt. Aangezien lichaam en geest met elkaar samenwerken, kan een verandering op dit domein ook weer invloed hebben op het domein lichaamsfuncties.
Een prachtig voorbeeld van het domein meedoen waren twee oudere heren (beide weduwnaar) in de provincie Limburg. Beide mannen hadden tijdens een buurtactiviteit -los van elkaar – het spinnenweb ingevuld en kwamen erachter dat ze meer verbinding wilden met andere mensen. Beide mannen kozen als ‘oplossing’ om in de lokale moestuin te gaan werken. Na een middag werken in de moestuin, raakten de mannen aan de praat toen ze beiden een sigaret aan het roken waren. ‘Zo jij rookt ook?’ zei de ene man, ‘ik zou eigenlijk moeten stoppen.’’ De andere man wilde dit ook en ze kozen er uiteindelijk samen voor om te stoppen met roken. Door de eenzaamheid aan te pakken met het werken in de moestuin, groeide bij beide heren de kracht om te stoppen met roken.
Al met al kunnen we concluderen dat, door te werken met Positieve Gezondheid, de eigen regie bij de cliënten wordt gestimuleerd. Je raakt gemotiveerder om in beweging te komen, omdat het jouw veranderwens is, niet die van je therapeut.
Hierdoor vergroot je ook de kans op een succesvolle uitkomst.
Wil je meer informatie of zelf ook een keer het spinnenweb invullen?
Via https://mijnpositievegezondheid.nl kun je de uitgebreide versie invullen. Hiernaast is er ook nog een kindtool, jongerentool en laag geletterden tool beschikbaar.
